عروض و قافیه 7

🌸بسم‌الله الرحمن الرحیم
هست کلید درِ گنجِ حکیم🌸

🔶مبانی وزن شعر فارسی۵

🔹بخش کردن یا تقسیم هجا:

در تقطیع شعر به هجاها، کل کلمات مصراع در رابطه با یکدیگر در نظر گرفته می شود نه تک تک کلمات به صورت مجرد. مثلاً در تقطیع این مصراع حافظ:

«خوش آمد گل وزان خوشتر نباشد» میگوییم:

ل¹ –² – – ل – – – ل – –

خو شا مَد گُل وَ زان خوش تَر نَ با شَد

🔹چنان که ملاحظه می شود در تقطیع درست، کلمهٔ «خوش» برحسب قرائت و موقعیتش در ترکیب عبارات ( تقابل با کلمهٔ بعدی) جایی دو جزء «خو+شا» و در جایی دیگر یک جزء «خوش» حساب شده است. به طور کلی باید توجه داشت که صامت ها معمولاً با مصوتهای بعد از خود (در هجاهایی که با همزه شروع شده اند) تلفظ می شوند، یعنی همزه معمولاً حذف می شود تا صامت پیش از آن به مصوت بعد از آن بچسبد؛ مثالی دیگر:

کاروانِ شـهـیـد رفت از پیش

وان ما رفته گیر و می‌اندیش

«رودکی»

– ل – – ل – ل – – –

کا رِ وا نی³ شَ هی دُ رَف تَز پی (ش)

وا نِ ما رَف ته گی رُ می اَن دی (ش)

🔹در کلمه «از» همزه حذف شده است تا صامت «ت»(در کلمه رفت) به مصوت «–َ-» بچسبد: تَز

1- علامت «ل» نشان دهنده ی هجای کوتاه است.

2- علامت «–» نشان دهنده ی هجای بلند است.

3- حرف «ن» در کلمه کاروان هنگام تقسیم به «نی» تبدیل می گردد؛ (در ادامه به توضیح علت آن خواهیم پرداخت..

📔تحقیق : ایلیا – علیاری ( دکتر حسین محمدی مبارز – دکتر علیرضا علیاری)

روابط عمومی انجمن ادبخانه ابوالفضل عامری