درسنامه قافیه 8

🌹بسم الله الرحمن الرحیم
🌹هست کلید در گنج حکیم

♦️حروف ردفِ زاید

“شعر اگر از” شرع”گیرد اعتبار/
بال افشاند به “عرشِ”کردگار/

🔶درسنامهء شناخت حروف قافیه

✍️بخش هشتم

پیش از آن که به حروف رِدفِ زاید بپردازیم ، در بحث مربوط به حروف رِدفِ اصلی بایستی به این نکته اشاره می کردیم که در شعر عرب نیز حروف ردف اصلی ( ا ، و ، ی ) حضور دارند با این تفاوت که در شعر عرب ، شاعر مجاز است در کلمهء قافیهء مُردَف به رِدفِ اصلی ، دو حرفِ ” و ” و ” ی ” را رعایت نکند
مثلاً دو کلمهء قافیهء مُردَفِ “عید ” و ” عود “را در یک قالب شعریِ مستقل با هم قافیه کند

♦️در حالی که در شعر فارسی ، شاعر نمی تواند دچار این ” تسامُح ” و ” تساهُل ” گردد و دو کلمهء ” عید ” و” عود ” را با هم قافیه سازد
پس رعایت هر یک از حروف رِدفِ اصلی در شعر فارسی الزامی است و شاعر حقّ جا به جایی آن ها را ندارد

♦️رِدفِ زاید ویا مرکّب:
همراه شدنِ یکی از حروف رِدفِ زاید با یکی ازحروف رِدفِ اصلی است و رعایت آن نیز در تمامی کلمات قافیهء یک قالب شعری الزامی است

تعدادحروف رِدفِ زاید از نظراغلب اهل ادب این شش حرف است :
“ر،س ، ش، ف، ن ، خ” که در ترکیب ” شرفِ سخن ” گرد آمده اند ،ولی بعضی دیگر حرف ” ژ ” را نیز از حروف رِدفِ زاید دانسته و آن را به شش حرفِ یاد شده افزوده اند

✍️استاد محمد علی مجاهدی
📕📗📘📙

🌹بسم الله الرحمن الرحیم
🌹هست کلید در گنج حکیم

“محلّ قرارگرفتن حروف رِدفِ زاید بلافاصله پس ازحرفِ رِدفِ اصلی و پیش از حرفِ ” رَوِی “است

به این کلمات توجه کنید:

۱) دوست ، پوست ؛
۲) داشت ، کاشت ؛
۳) ریخت ، گسیخت ؛
۴) کیست ، نیست ؛
۵) شکافت ، یافت ؛
۶) دیری ، سیری ؛
۷) نگهبانی ، جاو دانی ؛
۸) اندرونی ، بیرونی ؛
۹) سوخت، افروخت ؛
۱۰) ساخت ، افراخت ؛
۱۱) دوری ، مهجوری؛
۱۲) همکیشی ، خویشی

حروف ” رِدفِ اصلی ” ، “رِدفِ زاید ” و ” رَوِی “را در این ۱۲ ردهء واژگانی مشخص کنید

ادامه دارد……

پژوهش:استاد محمدعلی مجاهدی

خوانش:دکتر حسین محمدی مبارز